فواید و خواص بادمجان: غذاهای ایرانی متعددی را می‌توان یافت که در آن‌ها از بادمجان استفاده می‌شود. بادمجان خوراکی معتدل، سازگار با طبع و برای پیر و جوان مناسب است. در ایران عمدتا بادمجان بنفش و مایل به مشکی در اندازه‌های مختلف کشت می‌شود اما در سایر نقاط دنیا گونه‌های متعدد دیگری را نیز می‌توان یافت که بادمجان سفید ژاپنی و بادمجان کوچک آفریقایی از آن جمله‌اند. از جمله خواص بادمجان، محافظت آن از سلول‌های عصبی مغز است. بادمجان همچنین منبع بسیار خوبی برای تامین فیبر خوراکی، ویتامین ب ۱ و مس است. در ادامه، برخی از فواید و خواص بادمجان و نیز جدول ارزش غذایی آن بیان می‌شود. همچنین درباره نحوه خرید و نگهداری بادمجان نکاتی ارائه خواهدشد.
فواید و خواص بادمجان
پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که بادمجان برای محافظت از سلول‌های عصبی مغز و برای قلب و عروق مفید است. همچنین میزان آهن خون را تنظیم و نیز با کاستن از میزان کلسترول در دیواره رگ‌ها به بهبود گردش خون کمک می‌کند.
بادمجان برای سلول‌های عصبی مغز مفید است
پوست بادمجان ماده‌ای موسوم به ناسونین (nasunin) دارد. ناسونین نوعی آنتی‌اکسیدان است که با رادیکال‌های آزاد و مضر مقابله می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که ناسونین از غشاء سلول‌های عصبی محافظت می‌کند. غشاء سلولی مسئول محافظت از سلول‌ها در برابر رادیکال‌های آزاد است. همچنین اجازه می‌دهد که مواد مغذی وارد سلول شده و پس‌ماند آن‌ها از سلول خارج شود. یکی دیگر از وظایف غشاء سلولی دریافت دستور از مولکول‌های پیغام‌رسان است که به سلول می‌گویند چه کاری باید انجام دهد.
بادمجان میزان آهن خون را تنظیم می‌کند
ناسونین همچنین آهن خون را تنظیم می‌کند. آهن ماده‌ای ضروری برای انتقال اکسیژن، تنظیم عملکرد دستگاه ایمنی و ساخت کولاژن است اما گر مقدار آن از حد لازم فراتر رود، برای سلامتی مضر است. افزایش بیش از حد آهن، تولید رادیکال‌های مضر و نتیجتا خطر بیماری‌های قلبی و سرطان را افزایش می‌دهد. ناسونین با محافظت از کلسترول خون، تولید رادیکال‌های آزاد را کاهش می‌دهد و لذا از آسیب دیدن سلول‌های مستعد سرطان جلوگیری می‌کند. ناسونین همچنین صدمات رادیکال‌های آزاد به مفاصل را که از عوامل اصلی بروز آرتروز مفصلی است، کاهش می‌دهد.
بادمجان از میزان کلسترول دیواره سرخرگ می‌کاهد
برخی آزمایش‌ها نشان داده‌اند که عصاره بادمجان کلسترول خون را در دیواره سرخ‌رگ‌ها و نیز در آئورت کاهش می‌دهد. آئورت بزرگ‌ترین سرخرگ است و خون را از قلب بیرون می‌فرستد و در بدن به چرخش درمی‌آورد.
کوتاه درباره خواص بادمجان
- بادمجان میوه کم‌کالری و کم‌چربی است اما فیبر فراوانی دارد. صدگرم بادمجان تنها ۲۴ کیلوکالری انرژی تولید می‌کند اما حدود ۹ درصد از میزان فیبر توصیه شده در روز را تامین می‌کند.
- تحقیقات موسسه زیست‌شناسی دانشگاه سائوپائولو نشان می‌دهد که ترکیبات گیاهی بادمجان در تنظیم کلسترول بالای خون موثرند.
- پوست بادمجان (نوع بنفش آن) نوعی ترکیب گیاهی موسوم به آتنوسیانین دارد. برخی پژوهش‌های نشان داده‌اند که این آنتی‌اکسیدان‌ها برای مقابله با سرطان، پیری، التهاب و بیماری‌های عصبی مغز موثرند.
- بادمجان منبع خوبی برای تامین ویتامین‌های گروه ب از جمله ویتامین‌های ب۵، ب۶، ب۱ و ب۳ است. این ویتامین‌ها برای سوخت‌وساز چربی، پروتئین و کربوهیدرات‌ها ضروری هستند.
- بادمجان همچنین منبع خوبی برای تامین موادمعدنی از جمله منگنز، مس، آهن و پتاسیم است. پتاسیم از الکترولیت‌های مهم بین‌سلولی است که با آثار تنش‌آور سدیم مقابله می‌کند.
جدول ارزش غذایی و خواص بادمجان (کالری، ویتامین‌ها، مواد معدنی و…)
این جدول، ارزش غذایی ۱۰۰ گرم بادمجان خام را نشان می‌دهد.
| کالری و مواد مغذی | میزان فراوانی در ۱۰۰ گرم |
| انرژی (کیلوکالری) | ۲۴ |
| کربوهیدرات‌ها (گرم) | ۵.۷ |
| پروتئین (گرم) | ۱ |
| چربی کل (گرم) | ۰.۱۹ |
| کلسترول (میلی‌گرم) | ۰ |
| فیبر خوراکی (گرم) | ۳.۴۰ |
| ویتامین‌ها | |
| فولات‌ها / ب ۹ (میکروگرم) | ۲۲ |
| نیاسین / ب ۳ (میلی‌گرم) | ۰.۶۴۹ |
| اسید پانتوتنیک / ب ۵ (میلی‌گرم) | ۰.۲۸۱ |
| پیریدوکسین / ب ۶ (میلی‌گرم) | ۰.۰۸۴ |
| ریبوفلاوین / ب ۲ (میلی‌گرم) | ۰.۰۳۷ |
| تیامین / ب ۱ (میلی‌گرم) | ۰.۰۳۹ |
| ویتامین آ (واحد) | ۲۷ |
| ویتامین ث (میلی‌گرم) | ۲.۲ |
| ویتامین ای (میلی‌گرم) | ۰.۳۰ |
| ویتامین کا (میکروگرم) | ۳.۵ |
| الکترولیت‌ها | |
| سدیم (میلی‌گرم) | ۲ |
| پتاسیم (میلی‌گرم) | ۲۳۰ |
| مواد معدنی | |
| کلسیم (میلی‌گرم) | ۹ |
| مس (میلی‌گرم) | ۰.۰۸۲ |
| آهن (میلی گرم) | ۰.۲۴ |
| منیزیم (میلی‌گرم) | ۱۴ |
| منگنز (میلی‌گرم) | ۰.۲۵۰ |
| روی (میلی‌گرم) | ۰.۱۶ |
غذاهای ایرانی که با بادمجان تهیه می‌شوند
غذاهای ایرانی متعددی با بادمجان طبخ می‌شوند، از جمله:
برخی دیگر از انواع بادمجان
بادمجان انواع مختلفی دارد. برخی از آن‌ها عمدتا در نواحی خاصی از جهان کشت می‌شوند و برخی دیگر رایج‌ترند. مثلا بادمجان آفریقایی در غرب و مرکز آفریقا رایج‌تر است و چون کوچک است در باغچه‌های خانگی نیز می‌توان آن را پرورش داد. بادمجان آفریقایی بسیار تلخ و خیلی کوچک است، ضمنا کم‌چرب است و ویتامین ث فراوانی دارد.
بادمجان سفید ژاپنی نیز گونه دیگری از بادمجان است که طعم نسبتا شیرینی دارد و شکلش شبیه تخم‌مرغ است. گونه‌هایی از آن به رنگ سبز، صورتی یا بنفش نیز یافت می‌شوند.
خرید و نگهداری بادمجان
بادمجان در رنگ‌ها، شکل‌ها و اندازه‌های متفاوت به عمل می‌آید. بادمجان تازه باید براق و توپر و به‌همان نسبت سنگین باشد. بادمجان کهنه و پلاسیده پوست تیره و چروکیده‌ای دارد و چون بخشی از رطوبت خود را از دست داده است، نرم و سبک‌تر است. بادمجان‌‌های کهنه یا بیش از حد بزرگ، معمولا طعم تلخی دارند.
بادمجان در هوای آزاد وخنک یکی دو روز تازه می‌ماند اما در یخچال و رطوبت نسبتا بالا کمی بیشتر تازه خواهدماند.
بادمجان نسبت به گرما و سرما حساس است. بهتر است بادمجان را در دمای ۱۰ درجه سانتی‌گراد نگهدارید. بادمجانی را که می‌خواهید ذخیره کنید، قطعه‌قطعه نکنید زیرا زود می‌پلاسد. بادمجان را اگر درسته در کیسه پلاستیکی و سپس در جامیوه‌ای یخچال بگذارید، چند روز تازه می‌ماند. اگر در جامیوه‌ای فضای کافی نداشتید می‌توانید آن را درقفسه یخچال بگذارید. دقت کنید که پوست بادمجان خراشیده نشود چون در این‌صورت میوه آن زود چروکیده می‌شود. اگر بادمجان را در کیسه‌های سربسته خریداری کرده‌اید، بادمجان‌ها را زودتر از کیسه خارج کنید تا بتوانند تنفس کنند و تازه بمانند.
نکته پایانی: بادمجان کمی نیکوتین دارد (۰.۰۱ میلی‌گرم در هر صدگرم). اما این میزان نیکوتین برای سلامتی انسان مضر نیست.
مطالب مشابه: