فواید و خواص موز: موز اگر شیرین و رسیده و طبیعی باشد، میوه‌ای مغذی و مقوی است و خواص متعددی دارد. اما موز کال مضر است. موز رسیده و شیرین نشاط‌آور و برای تقویت کلیه‌ها مفید است. اما مصرف بی‌رویه یا نادرست موز نیز عوارضی دارد. در این مطلب به فواید، عوارض و خواص موز و نیز جدول ارزش غذایی آن اشاره و میزان کالری، مواد معدنی و ویتامین‌های موجود در موز بیان شده است.
موز در فرهنگ غذایی ایران
اکثر موزهای موجود در بازار ایران وارداتی هستند اما جالب است بدانید که این میوه در مناطقی از سیستان و بلوچستان نیز به عمل می‌آید. موزهای منطقه سیستان و بلوچستان کوچکتر اما ظاهرا شیرین و خوشمزه‌اند.
طعم و عطر موز در فرهنگ غذایی ایران جایگاه مطلوبی دارد و لذا محصولات غذایی صنعتی متعددی مثل بیسکوییت و کیک با طعم موز تولید می‌شود. به‌علاوه، در خانه نیز با بهره‌گیری از موز می‌توان کیک‌ها و میان‌وعده‌های خوشمزه‌ای تهیه کرد. برخی از خوراکی‌هایی که با موز تهیه می‌شوند چنین هستند:
خواص موز در طب سنتی
به‌نوشته سایت طبایع، از نظر طب سنتی ایرانی، طبع موز گرم و تر است. موز اگر نرم و شیرین و رسیده باشد خواص بسیاری دارد. موز طبیعی و سالم، مغذی و چاق‌کننده و نشاط‌آور و برای تقویت کلیه‌ها و رفع ضعف کلیه مناسب است. اما موزهای سبز و کال وارداتی که روند رسیدنش‌شان با مواد شیمیایی تسریع می‌شود، مضر هستند. موز کال و سبز، دیرهضم است و معده را ضعیف و خون را غلیظ می‌کند. توصیه شده است که موز را ناشتا نخورید و اگر خواستید برای صبحانه موز بخورید، آن را همراه عسل میل کنید.
عوارض مصرف بی‌رویه موز
مصرف بی‌رویه موز خون را غلیظ و سوداوی می‌کند و در مناطق مرطوب، سبب انسداد عروق می‌شود و به کبد آسیب می‌زند.
توصیه شده است که موز را ناشتا نخورید و اگر خواستید برای صبحانه موز بخورید، آن را همراه عسل میل کنید. ضمنا بعد از خوردن موز آب ننوشید.
با این‌که موز خاصیت نرم‌کنندگی دارد اما مصرف بی‌رویه آن سبب یبوست می‌شود. مصرف موز برای افرادی که مشکلات گوارشی دارند، مضر است. ایجاد حس خواب‌آلودگی و پوساندن دندان از دیگر عوارض مصرف بی‌رویه موز است.
نمک، عسل، مربای زنجبیل و سکننجبین از مصلحات موز هستند لذا افرادی که طبع‌شان گرم و خشک است بهتر است موز را با یکی از این مصلحات مصرف کنند.
کوتاه درباره خواص موز
- موز از میوه‌های پرکالری است. صد گرم موز تازه ۹۰ کیلوکالری انرژی تولید می‌کند. اما ترکیبات شیمیایی گیاهی متعددی دارد که برای سلامتی مفید و ضروری هستند.
- گوشته موز نرم و زودهضم است و قندهای ساده‌ای مثل فراکتوز و ساکوروز دارد که نیروزا هستند و فورا به انرژی تبدیل می‌شوند. به‌همین سبب موز یکی از خوراکی‌هایی است که برای درمان کودکان مبتلا به سوء‌تغذیه توصیه می‌شود.
- موز حاوی فیبر خوراکی محلول است که با تسهیل حرکات روده از یبوست جلوگیری می‌کند.
- آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل زآگزانتین و کاروتن آلفا و بتا نیز هرچند کم، در موز یافت می‌شوند. این آنتی‌اکسیدان‌ها با رادیکال‌های آزاد مضر موثر در روند پیری و ایجاد بیماری‌های مختلف، مقابله می‌کنند.
- موز منبع خوبی برای تامین ویتامین ب۶ است و مصرف ۱۰۰ گرم موز حدود ۲۸ درصد از نیاز روزانه انسان به این ویتامین را تامین می‌کند. ویتامین ب۶ یا پیریدوکسین در درمان التهاب عصب (نوریتیس) و کم‌خونی مفید است. ضمنا موز سطح هوموسیستئین خون را کاهش می‌دهد. موموسیستئین از عوامل موثر در بروز بیماری‌های قلبی و شبه‌سکته است.
- موز منبع خوبی برای تامین ویتامین ث است. مصرف میوه‌های غنی از ویتامین ث مقاومت بدن در برابر عوامل عفونت‌زا را افزای می‌دهد و رادیکال‌های آزاد مضر را میزداید.
- موز تازه مواد معدنی متعددی مثل مس، منیزیم و منگنز دارد. منیزیم برای استحکام استخوان‌ها ضروری است و در تقویت قلب و عروق نیز موثر است. منگنز در تولید آنزیم آنتی‌اکسیدان سوپراکسید دیسموتاس نقش مهمی دارد. مس نیز از عناصر ضروری برای تولید گلبول‌های قرمز خون است.
- موز تازه سرشار از پتاسیم است. صد گرم موز ۳۵۸ میلی‌گرم پتاسیم دارد. پتاسیم از اجزای مهم سلول‌ها و مایعات بدن است که و با آثار تنش‌زای سدیم مقابله و نرخ تپش قلب و فشار خون را تنظیم می‌کند.
جدول ارزش غذایی موز
این جدول، ارزش غذایی ۱۰۰ گرم موز خام را نشان می‌دهد.
| ارزش غذایی | ۱۰۰ گرم موز خام | درصد تامین نیاز روزانه |
| انرژی (کیلوکالری) | ۸۹ | ۴.۵% |
| کربوهیدرات‌ها (گرم) | ۲۲.۸۴ | ۱۸% |
| پروتئین (گرم) | ۱.۰۹ | ۲% |
| چربی کل (گرم) | ۰.۳۳ | ۱% |
| کلسترول (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% |
| فیبر خوراکی (گرم) | ۲.۶ | ۷% |
| قندها | ۱۲.۲۳ | – |
| ویتامین‌ها | ||
| ب۹ / فولات‌ها (میکروگرم) | ۲۰ | ۵% |
| ب۳ / نیاسین (میلی‌گرم) | ۰.۶۶۵ | ۴% |
| ب۵ / اسید پانتوتنیک (میلی‌گرم) | ۰.۳۳۴ | ۷% |
| ب۶ / پیریدوکسین (میلی‌گرم) | ۰.۳۶۷ | ۲۸% |
| ب۲ / ریبوفلاوین (میلی‌گرم) | ۰.۰۷۳ | ۵% |
| ب۱ / تیامین (میلی‌گرم) | ۰.۰۳۱ | ۲% |
| ویتامین آ (واحد) | ۶۴ | ۲% |
| ویتامین ث (میلی‌گرم) | ۸.۷ | ۱۵% |
| ویتامین ای (میلی‌گرم) | ۰.۱ | ۱% |
| ویتامین کا (میکروگرم) | ۰.۵ | ۱% |
| الکترولیت‌ها | ||
| سدیم (میلی‌گرم) | ۱ | ۰% |
| پتاسیم (میلی‌گرم) | ۳۵۸ | ۸% |
| مواد معدنی | ||
| کلسیم (میلی‌گرم) | ۵ | ۰.۵% |
| مس (میلی‌گرم) | ۰.۰۷۸ | ۸% |
| آهن (میلی‌گرم) | ۰.۲۶ | ۲% |
| منیزیم (میلی‌گرم) | ۲۷ | ۷% |
| منگنز (میلی‌گرم) | ۰.۰۲۷ | ۱۳% |
| فسفر (میلی‌گرم) | ۲۲ | ۳% |
| سلنیوم (میکروگرم) | ۱ | ۲% |
| روی (میلی‌گرم) | ۰.۱۵ | ۱% |
خرید و نگهداری موز
موز رسیده، زود سیاه می‌شود لذا فاصله خرید تا مصرف آن نباید طولانی نباشد. پرورش‌دهندگان موز این میوه را معمولا زمانی که هنوز سبز و نارسیده است می‌چینند تا حین انتقال به بازارهای داخلی و خارجی لهیده و سیاه نشود. موز کال اگر چند روز در دمای اتاق یا حتی یخچال بماند یا اگر نزدیک میوه‌های دیگر باشد، رسیده می‌شود. اما گاهی به موز سبز و نارس گاز اتیلن نیز می‌زنند تا زودتر زرد و رسیده شود. موز کال ممکن است سبب بروز دل‌درد و سوء‌هاضمه شود.
هشدار: معدودی از افراد نسبت به موز حساسیت دارند و ممکن است تا چند ساعت پس از بلعیدن موز دور دهان یا گلوی‌شان بخارد یا متورم شود. برخی افراد نیز در صورت مصرف موز کهیر می‌زنند و گاهی دچار مشکلات معده یا روده می‌شوند که تهوع، استفراغ و اسهال از آن جمله است.
مقالات مشابه: خواص میوه‌‌ها، سبزی‌ها و خوراکی‌ها