خواص تمر هندی و ارزش غذایی آن: تمر در عربی یعنی خرما فلذا تمر هندی یعنی خرمای هندی. تمر هندی از ادویه‌ها و چاشنی‌های ترش رایج در آشپزی است و در غذاهای ایرانی نیز کاربرد دارد. درخت بزرگ تمر هندی شاخه‌های بلند و سنگین و پربرگی دارد و ارتفاع آن گاهی تا حدود ۲۴ متر است. از این درخت غلاف‌هایی شبیه لوبیا سبز می‌روید که میوه تمر هندی درون آن غلاف‌ها جای دارد. تمر هندی سرشار از آهن، منیزیم و ویتامین ب ۱ است. تمر هندی فواید متعددی دارد اما دارای عوارضی هم هست و لذا برخی افراد از جمله بانوان باردار از افراط در خوردن آن منع شده‌اند. در ادامه، خواص تمر هندی و فواید و عوارض آن بیان و جدول ارزش غذایی آن ارائه خواهدشد.
تمر هندی در آشپزی ایرانی
تمر هندی یا تمر هندی در آشپزی ایرانی، به‌عنوان نوعی چاشنی ترش به‌کار می‌رود. برخی از غذایی که در آن‌ها از تمر هندی استفاده می‌شود:
خواص تمر هندی در طب سنتی ایرانی
طبع تمر هندی در طب سنتی، سرد و خشک است. برای گرم‌مزاجان و نیز برای دفع اخلاط مضر سوداوی و صفراوی مفید است. افراد سردمزاج برای تعدیل طبع تمر هندی می‌توانند آن‌را خیسانده و سپس صاف کنند و آن‌را با کمی نبات بخورند. بیش از ۳۱ درصد تمر هندی، آب است، لذا تمر هندی برای رفع تشنگی است. تمر هندی برای کاهش تب، رفع تهوع و تقویت معده و قلب نیز مفید است. تمر هندی برای رفع یبوست نیز توصیه شده است. اما خوردن تمر هندی برای افرادی که ریه و طحال ضعیف دارند، ممکن است مضر باشد. عناب، بنفشه و لعاب به‌دانه نیز از مصلحات تمر هندی هستند. برای سودمند است.
ظاهرا از دید طب سنتی برخی دیگر از کشورها نیز میوه تمر هندی مسهل، ملین و هاضم غذاست و برای درمان اختلالات صفرا (زرداب) تجویز می‌شود.
مهم: عوارض تمر هندی از نظر طب سنتی
- طبق توصیه طب سنتی، بانوان باردار نباید در مصرف تمر هندی افراط کنند زیرا ممکن است خطر سقط جنین را به‌دنبال داشته باشد.
- تمر هندی باعث کاهش شدید قند خون می‌شود.
- مبتلایان به دیابت نیز باید در مصرف تمر هندی احتیاط کنند.
- تمر هندی برای کسانی که سنگ کیسه صفرا دارند مضر است.
- افرادی که دچار انسداد مجاری تنفسی و سرفه هستند، از خوردن تمر هندی بپرهیزند.
خواص تمر هندی
برخی از خواص تمر هندی چنین است:
- میوه تمر هندی حاوی مواد معدنی، ویتامین‌ها، فیبر و ترکیبات گیاهی مهمی است.
- مغز یا دانه تمر هندی سرشار از فیبر خوراکی است. صدگرم میوه تمر هندی ۵.۱ گرم فیبر دارد. فیبر با چسبیدن به ترکیبات سمی احتمالی در غذا مخاط روده بزرگ را از ترکیبات شیمیایی سرطان‌زا محافظت می‌کند. فیبر از یبوست نیز جلوگیری می‌کند.
- فیبر همچنین با چسبیدن به نمک‌های صفراوی که توسط کلسترول تولید می‌شوند، بازجذب آن در روده بزرگ را کاهش می‌دهد و نتیجتا به دفع کلسترول مضر (اصطلاحا LDL) کمک می‌کند.
- همانطور که مزه ترش لیمو از اسید سیتریک نشات می‌گیرد، مزه ترش تمر هندی نیز به‌خاطر اسید تارتاریک است. اسید تارتاریک خاصیت آنتی‌اکسیدانی نیز دارد و لذا با رادیکال‌های آزاد مضر مقابله می‌کند.
- میوه تمر هندی حاوی ترکیبات شیمیایی گیاهی متعددی همچون لیمونین، گرانیول، سافرول، اسید سینامیک و پیرازین است. بخشی از خواص درمانی تمر هندی به‌خاطر وجود این ترکیبات شیمیایی گیاهی است.
- تمر هندی منبع خوبی برای تامین مواد معدنی مثل مس، پتاسیم، کلسیم، آهن، سلنیوم، روی و منیزیم است. پتاسیم از اجزای مهم سلول‌هاست و نرخ تپش قلب و فشار خون را تنظیم می‌کند. آهن نیز در تولید گلبول‌های قرمز خون و ساخت برخی آنزیم‌ها نقش مهمی دارد.
- تمر هندی ویتامین‌های گوناگونی دارد که تیامین، ویتامین آ، فولات، ریبوفلاوین، ویتامین ث و نیاسین از آن جمله‌اند. بسیاری از این ویتامین‌ها خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و در سوخت‌وساز آنزیم‌ها مهم هستند.
جدول ارزش غذایی تمر هندی
این جدول، ارزش غذایی ۱۰۰ گرم تمر هندی خام را نشان می‌دهد. همچنین نشان می‌دهد که با مصرف ۱۰۰ گرم تمر هندی خام، چنددرصد از میزان مصرف توصیه شده هر یک از مواد مغذی در روز تامین می‌شود.
| ارزش غذایی | تمر هندی (۱۰۰ گرم، خام) | میزان تامین نیاز روزانه (پیشنهادی) |
| انرژی (کیلوکالری) | ۲۳۹ | ۱۲% |
| کربوهیدرات‌ها (گرم) | ۶۲.۵ | ۴۰% |
| پروتئین (گرم) | ۲.۸ | ۵% |
| چربی کل (گرم) | ۰.۶ | ۳% |
| کلسترول (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% |
| فیبر خوراکی (گرم) | ۵.۱ | ۱۳% |
| ویتامین‌ها | ||
| ب ۹ / فولات‌ها (میکروگرم) | ۱۴ | ۳.۵% |
| ب ۳ / نیاسین (میلی‌گرم) | ۱.۹۳۸ | ۱۲% |
| ب ۵ / اسید پانتوتنیک (میلی‌گرم) | ۰.۱۴۳ | ۳% |
| ب ۶ / پیریدوکسین (میلی‌گرم) | ۰.۰۶۶ | ۵% |
| ب ۲ / ریبوفلاوین (میلی‌گرم) | ۰.۱۵۲ | ۱۲% |
| ب ۱ / تیامین (میلی‌گرم) | ۰.۴۲۸ | ۳۶% |
| ویتامین آ (میکروگرم) | ۲ میکروگرم (معادل ۳۰ واحد) | ۱% |
| ویتامین ث (میلی‌گرم) | ۳.۵ | ۶% |
| ویتامین ای (میلی‌گرم) | ۰.۱ | کمتر از ۱% |
| ویتامین کا (میکروگرم) | ۲.۸ | ۲% |
| الکترولیت‌ها | ||
| سدیم (میلی‌گرم) | ۲۸ | ۲% |
| پتاسیم (میلی‌گرم) | ۶۲۸ | ۱۳% |
| مواد معدنی | ||
| کلسیم (میلی‌گرم) | ۷۴ | ۷% |
| مس (میلی‌گرم) | ۰.۸۶ | ۹.۵% |
| آهن (میلی‌گرم) | ۲.۸ | ۳۵% |
| منیزیم (میلی‌گرم) | ۹۲ | ۲۳% |
| فسفر (میلی‌گرم) | ۱۱۳ | ۱۶% |
| سلنیوم (میلی‌گرم) | ۱.۳ | ۲% |
| روی (میلی‌گرم) | ۰.۱ | ۱% |
خرید و نگهداری تمر هندی
تمر هندی باید تازه و مرطوب و ترش باشد. هم غلاف و هم میوه تمر هندی چندین ماه در یخچال تازه می‌ماند.
مطالب مشابه: خواص میوه‌‌ها، سبزی‌ها و خوراکی‌ها