خواص نارگیل تازه و آب نارگیل و شیر نارگیل و روغن نارگیل: نارگیل و فرآورده‌های طبیعی حاصل از آن در جنوب و جنوب‌شرق آسیا بسیار رایج است. ایرانی‌ها عموما از پودر نارگیل خشک استفاده می‌کنند و در برخی شیرینی‌ها، بیسکوئیت‌ها و محصولات مشابه از آن بهره می‌برند. علاوه بر میوه یا اصطلاحا مغز نارگیل، آب نارگیل، روغن نارگیل و شیری که از نارگیل استخراج می‌شود نیز مصرف خوراکی دارد. در این مطلب، به خواص نارگیل تازه و خواص آب نارگیل، خواص شیر نارگیل و خواص روغن نارگیل اشاره و جدول ارزش غذایی آن‌ها نیز ارائه خواهدشد.
نارگیل در فرهنگ غذایی ایران
نارگیل از ابتدا میوه بومی ایران نبوده و محصولی وارداتی محسوب می‌شود. لذا معمولا در غذاهای سنتی ایرانی ردی از آن دیده نمی‌شود. ایرانی‌ها امروزه نارگیل را عمدتا یا به‌صورت خام مصرف می‌کنند و یا پودر آن‌را در پخت شیرینی‌ها و میان‌وعده‌ها به‌کار می‌برند. برخی از خوراکی‌هایی که در آن‌ها نارگیل به‌کار می‌رود چنین هستند:
- شیرینی نارگیلی (دستور پخت)
- بیسکویت نارگیل (دستور پخت)
- دسر قهوه و نارگیل (دستور تهیه)
- اسموتی نارگیل (دستور تهیه)
خواص نارگیل و آب نارگیل در طب سنتی ایرانی
به‌نوشته وب‌سایت طبایع، طبع میوه نارگیل گرم و خشک است اما طبع آب نارگیل گرم و تر است. نارگیل میوه پرکالری و چاق‌کننده‌ای است، ضعف کبد را رفع و دهان را خوشبو می‌کند و برای رفع درد مثانه و سردی آن سودمند است، اما دیرهضم است و خون غلیظی تولید می‌کند. نارگیل همچنین برای دفع مواد سرد سوداوی و بلغمی و نیز بهبود بیماری‌هایی مانند فراموشی، سستی اعصاب، فلج و جنون موثر است.
در مصرف نارگیل نباید افراط کرد چون موجب انسداد مجاری اعضا می‌شود و سینه و حنجره را خشن می‌کند. ضمنا نارگیل چاق‌کننده است، لذا افراد چاق یا باید از مصرف آن بپرهیزند و یا اندکی نارگیل را به‌تنهایی، به‌جای یک وعده غذایی میل کنند. افراد گرم‌مزاج نیز باید در مصرف آن محتاط باشند و یا آن‌را همراه مصلحاتی مانند عسل، هندوانه، انار و میوه‌های ترش مثل لیمو میل کنند.
خواص روغن نارگیل در طب سنتی
به‌نوشته وب‌سایت طبایع، طبع روغن نارگیل، گرم و خشک است. روغن نارگیل ضدالتهاب است، عملکرد دستگاه گوارش را بهبود می‌دهد، جلوی گرفتگی رگ‌ها را می‌گیرد، با پوسیدگی دندان‌ها مقابله می‌کند و خاصیت ضدقارچ، ضدویروس و ضدباکتری دارد، لذا با بسیاری از عفونت‌ها مقابله می‌کند. روغن نارگیل برای رفع سنگ کلیه موثر است و اگر کم و به‌اندازه مصرف شود، برای کاهش وزن نیز مفید است چون اشتها را کاهش می‌دهد.
روغن نارگیل به رشد مو نیز کمک می‌کند و ورزش دادن منظم پوست سر با روغن نارگیل برای رفع شوره سر مفید است. روغن نارگیل همچنین برای تحکیم بافت‌های پیوندی و درنتیجه جلوگیری از چین و چروک پوست موثر است. روغن نارگیل برای تنظیم ترشح انسولین و کنترل قند خون و نتیجتاً برای جلوگیری از دیابت و درمان آن مفید است. دهان‌شویه روغن نارگیل برای نابود کردن باکتری‌های مضر و نیز کاهش بوی بد دهان موثر است. ضمنا روغن نارگیل سطح کلاژن خون را افزایش می‌دهد و بدین‌سان به بهبود سریع‌تر زخم‌ها کمک می‌کند.
با این‌که روغن نارگیل، خوراکی هم هست اما طبق توصیه متخصصان نباید روزانه بیش از ۳.۵ قاشق چای‌خوری استفاده شود زیرا برای سلامتی و پوست مضر است.
کوتاه درباره خواص نارگیل تازه و آب نارگیل و روغن نارگیل
- نارگیل میوه‌ای مغذی و پرکالری است که چندین نوع ویتامین و ماده معدنی دارد. یک نارگیل متوسط حدود ۴۰۰ گرم میوه و حدود ۳۰ تا ۱۵۰ میلی‌لیتر آب دارد که تقریبا تمام مواد معدنی، ویتامین‌ها و انرژی مورد نیاز یک فرد عادی طی یک‌روز را تامین می‌کند.
- صدگرم میوه نارگیل ۳۵۴ کیلوکالری انرژی تولید می‌کند که بخش عمده آن‌را چربی و پروتئین تشکیل می‌دهد. لذا نارگیل در مقایسه با میوه‌های مشابه چربی‌های اشباع‌شده فراوانی دارد، اما ترکیبات فعال زیستی (بیواکتیو) متعددی دارد که برای سلامتی مفیدند.
- مهم‌ترین اسید چرب اشباع‌شده نارگیل، اسید لوریک است که سطح کلسترول مفید خون (اصطلاحا HDL) را افزایش می‌دهد. کلسترول مفید، لیپوپروتئین متراکمی است که چون از انسداد رگ‌ها جلوگیری می‌کند، برای سرخرگ‌های کرونری قلب مفید است.
- آب نارگیل، مایع رقیقی است که از درون میوه نارس نارگیل استخراج می‌شود. این مایع برای رفع تشنگی بسیار مفید است و حاوی قند ساده، الکترولیت‌ها، مواد معدنی و ترکیبات زیست‌فعال مثل سیتوکینین و آنزیم‌هایی مثل اسید فسفاتاس، کاتالاس، دی‌هیدروژناس، پروکسیداس و پلی‌مراس است. این ترکیبات به گوارش و سوخت‌وساز کمک می‌کنند.
- روغن نارگیل از میوه خشک‌شده آن استخراج می‌شود و ملین بسیارخوبی است. این روغن، هم مصرف خوراکی دارد، هم برای رشد مو به پوست سر مالیده می‌شود و هم در داروسازی و پزشکی به‌کار می‌رود.
- از برخی پژوهش‌ها چنین برمی‌آید که سیتوکینین موجود در آب نارگیل ماده موثر ضدپیری، ضدسرطان و ضدلختگی خون است.
- میوه نارگیل منبع بسیارخوب مواد معدنی مثل مس، کلسیم، آهن، منگنز، منیزیم و روی است.
- نارگیل همچین منبع خوبی برای تامین ویتامین‌های گروه ب مثل فولات‌ها، ریبوفلاوین، نیاسین، تیامین و پیریدوکسین است. میوه و آب نارگیل پتاسیم نیز دارند. صدگرم میوه نارگیل تازه حاوی ۳۵۶ میلی‌گرم پتاسیم است.
نکاتی درباره مضرات و خواص نارگیل تازه و آب نارگیل، شیر نارگیل، و روغن نارگیل
نارگیل و فرآورده‌های طبیعی حاصل از آن یعنی آب، شیر و روغن نارگیل مغذی هستند اما افراط در مصرف آن‌ها مضر است. در ادامه ضمن نگاهی کوتاه به خواص آن‌ها به مضرات‌شان نیز اشاره می‌شود.
مضرات و خواص نارگیل تازه
صدگرم مغز یا میوه نارگیل ۳۵۴ کیلوکالری انرژی تولید می‌کند. ضمنا ۴ گرم فیبر دارد که هم برای گوارش مفید است و هم در فرد حس سیری ایجاد می‌کند. اما میوه نارگیل نیز مانند روغن و شیر آن چربی‌های اشباع‌شده فراوانی دارد.
نارگیل ویتامین‌ها و مواد معدنی متعددی دارد و مانند هر میوه طبیعی دیگری اگر به اندازه مصرف شود، مفید است. پس، خواص نارگیل تازه به‌جای خود، اما فراموش نکنید که در مصرف هیچ چیز نباید افراط کرد، حتی اگر میوه مقوی نارگیل باشد.
مضرات و خواص آب نارگیل
نارگیل تازه حاوی مایع رقیقی است که به‌آن آب نارگیل می‌گویند. آب نارگیل برای تامین آب از دست رفته بدن مثلا در صورت ابتلا به اسهال یا پس از ورزش، نوشیدنی مقوی و مناسبی است، زیرا الکترولیت‌هایی مثل پتاسیم، سدیم و منگنز دارد. اما بیشتر مواقع، مناسب‌ترین گزینه برای انسان، آب ساده است. فراموش نکنید که صدگرم آب نارگیل حدود ۱۸ کیلوکالری انرژی تولید می‌کند و حدود ۴ گرم قند دارد. لذا افراط در نوشیدن آب نارگیل در بلندمدت مضر است.
مضرات و خواص شیر نارگیل
شیر نارگیل با آب نارگیل تفاوت دارد. برای تهیه شیر نارگیل، میوه نارگیل را رنده می‌کنند و سپس با کمی آب داغ مخلوط می‌کنند تا چربی آن آزاد شود. شیر و خامه‌ای که بدین طریق تهیه می‌شود، ممکن است چربی و کالری فراوانی داشته باشد. برای مثال گاهی ۲۵۰ میلی‌لیتر شیر نارگیل ۶۰۰ کیلوکالری انرژی تولید می‌کند و همین مقدار خامه صنعتی نارگیل ۱۵۰۰ کیلوکالری انرژی تولید می‌کند که اکثرش به‌خاطر چربی آن است. شیر نارگیل سرشار از چربی‌های اشباع‌شده است که می‌تواند سطح کلسترول مضر خون (اصطلاحا LDL) و به تبع آن، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته را افزایش دهد.
مضرات و خواص روغن نارگیل
روغن نارگیل نیز چربی‌های اشباع‌شده فراوانی دارد و لذا باید در مقادیر کم استفاده شود. این روغن به‌سبب خاصیت مرطوب‌کنندگی و ضدالتهابی برای تقویت پوست و مو به‌کار می‌رود. شرکت‌های تولیدکننده محصولات آرایشی و بهداشتی بر این موضوع بسیار تاکید دارند اما فواید روغن نارگیل در این‌خصوص به مطالعات پزشکی بیشتری نیاز دارد.
بسیاری از ادعاها درباره فواید روغن نارگیل به‌خاطر تری‌گلیسیریدهای زنجیره متوسط (MCT) موجود در روغن نارگیل است. این ترکیبات چون سریع‌تر به انرژی تبدیل می‌شوند، به کاهش وزن کمک می‌کنند. اما تایید این موضوع مستلزم مطالعات بیشتری است. ضمنا اگر همین تری‌گلیسریدهای زنجیره متوسط نیز بیش از حد مصرف شوند، به‌شکل چربی در بدن انباشت می‌شوند. ضمنا باید توجه داشت که روغن‌های صنعتی نارگیل عمدتا اسید لوریک دارند که تری‌گلیسرید زنجیره متوسط محسوب نمی‌شود.
جدول ارزش غذایی و خواص نارگیل تازه و آب نارگیل
در این جدول، ارزش غذایی ۱۰۰ گرم نارگیل تازه و ۱۰۰ گرم آب نارگیل ارائه شده است. ستون‌های سوم و پنجم، نشان می‌دهند که با خوردن ۱۰۰ گرم نارگیل تازه و ۱۰۰ گرم آب نارگیل، چند درصد از نیاز روزانه انسان به مواد مغذی مختلف تامین می‌شود. این درصدها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تعیین شده‌اند. غذالند، توصیه‌های این سازمان را تایید یا رد نمی‌کند. این درصدها در جدول درج شده‌اند تا میزان مواد مغذی موجود در نارگیل و آب و روغن و شسر آن بهتر درک شود.
| ارزش غذایی | ۱۰۰ گرم نارگیل تازه | درصد موادی که تامین می‌کند (نارگیل تازه) | ۱۰۰ گرم آب نارگیل | درصد موادی که تامین می‌کند (آب نارگیل) |
| انرژی (کیلوکالری) | ۳۵۴ | ۱۸% | ۱۸ | حدود %۱ |
| کربوهیدرات‌ها (گرم) | ۱۵.۲۳ | ۱۲% | ۴.۲۴ | ۲% |
| پروتئین (گرم) | ۳.۳ | ۶% | ۰.۰۲۲ | ۰% |
| چربی کل (گرم) | ۳۳.۴۹ | ۱۶۷% | ۰ | ۰% |
| کلسترول (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| فیبر خوراکی (گرم) | ۹ | ۲۴% | ۰ | ۰% |
| ویتامین‌ها | ||||
| ب۹ / فولات‌ها (میکروگرم) | ۲۶ | ۶.۵% | ۰ | ۰% |
| ب۳ / نیاسین (میلی‌گرم) | ۰.۵۴ | ۳% | – | – |
| ب۵ / اسید پانتوتنیک (میلی‌گرم) | ۰.۳ | ۶% | – | – |
| ب۶ / پیریدوکسین (میلی‌گرم) | ۰.۰۵۴ | ۴% | ۰ | ۰% |
| ب۲ / ریبوفلاوین (میلی‌گرم) | ۰.۰۲ | ۱.۵% | ۰ | ۰% |
| ب۱ / تیامین (میلی‌گرم) | ۰.۰۶۶ | ۵.۵% | ۰.۰۳ | ۲% |
| ویتامین ث (میلی‌گرم) | ۳.۳ | ۵.۵% | ۹.۹ | ۱۱% |
| ویتامین آ (میکروگرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| ویتامین ای (میلی‌گرم) | ۰.۲۴ | ۲% | ۰ | ۰% |
| ویتامین کا (میکروگرم) | ۰.۲ | کمتر از ۱% | ۰ | ۰% |
| الکترولیت‌ها | ||||
| سدیم (میلی‌گرم) | ۲۰ | ۱% | ۲۶ | ۱% |
| پتاسیم (میلی‌گرم) | ۳۵۶ | ۷.۵% | ۱۶۵ | ۴% |
| مواد معدنی | ||||
| کلسیم (میلی‌گرم) | ۱۴ | ۱.۴% | ۷ | ۱% |
| مس (میلی‌گرم) | ۰.۴۳۵ | ۴۸% | ۰.۰۰۸ | ۱% |
| آهن (میلی‌گرم) | ۲.۴۳ | ۳۰% | ۰.۰۳ | ۰% |
| منیزیم (میلی‌گرم) | ۳۲ | ۸% | ۶ | ۲% |
| منگنز (میلی‌گرم) | ۱.۵ | ۶۵% | – | – |
| فسفر (میلی‌گرم) | ۱۱۳ | ۱۶% | ۵ | ۱% |
| سلنیوم (میکروگرم) | ۱۰.۱ | ۱۸% | ۰ | ۰% |
| روی (میلی‌گرم) | ۱.۱ | ۱۰% | ۰.۰۲ | ۰% |
| ترکیبات گیاهی شیمیایی | ||||
| کاروتن بتا | ۰ | – | ۰ | – |
| فیتوسترول | ۴۷ | – | – | – |
طبق داده‌های جدول، میوه نارگیل چربی فراوانی دارد، اما آب نارگیل فاقد چربی است. لذا در مصرف نارگیل نباید افراط کرد. در کل تعداد ویتامین‌های موجود در میوه نارگیل بیش از آب آن است اما آب نارگیل ویتامین ث بیشتری دارد. نوشیدن آب نارگیل نیز پرفایده است اما نباید جایگزین آب شود، زیرا در هر حال، مقداری کالری و قند دارد و نوشیدن مداوم آن در درازمدت مضر است.
جدول ارزش غذایی روغن نارگیل و شیر نارگیل
در این جدول، ارزش غذایی ۱۰۰ گرم روغن نارگیل و ۱۰۰ گرم شیر نارگیل ارائه شده است. ستون‌های سوم و پنجم، نشان می‌دهند که با مصرف ۱۰۰ گرم روغن نارگیل و ۱۰۰ گرم شیر نارگیل، چند درصد از نیاز روزانه انسان به مواد مغذی مختلف تامین می‌شود. این درصدها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تعیین شده‌اند. غذالند، توصیه‌های این سازمان را تایید یا رد نمی‌کند. این درصدها در جدول درج شده‌اند تا میزان مواد مغذی موجود در این‌دو بهتر درک شود.
توجه: میزان چربی شیر نارگیل به غلظت شیر بستگی دارد. مثلا شیر رقیق نارگیل حدود ۵ تا ۲۰ درصد چربی دارد، اما شیر غلیظ نارگیل ممکن است ۲۵ درصد تا ۵۰ درصد نیز چربی داشته باشد که در این‌صورت به‌آن خامه نارگیل نیز می‌گویند. در این جدول، شیر نارگیل با چربی ۲.۰۸ درصد مدنظر بوده است.
| ارزش غذایی | ۱۰۰ گرم شیر نارگیل | درصد موادی که تامین می‌کند (شیر نارگیل) | ۱۰۰ گرم روغن نارگیل | درصد موادی که تامین می‌کند (روغن نارگیل) |
| انرژی (کیلوکالری) | ۳۱ | حدود ۲% | ۸۳۳ | حدود ۴۰% |
| کربوهیدرات‌ها (گرم) | ۲.۹۲ | ۱% | ۰.۸۴ | ۰% |
| پروتئین (گرم) | ۰.۲۱ | ۰% | ۰ | ۰% |
| چربی کل (گرم) | ۲.۰۸ | ۳% | ۹۹.۱ | ۱۲۷% |
| کلسترول (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| فیبر خوراکی (گرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| ویتامین‌ها | ||||
| ب۹ / فولات‌ها (میکروگرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| ب۳ / نیاسین (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| ب۶ / پیریدوکسین (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| ب۲ / ریبوفلاوین (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| ب۱ / تیامین (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| ویتامین ث (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| ویتامین آ (میکروگرم) | ۶۳ | ۷% | ۰ | ۰% |
| ویتامین دی (میکروگرم) | ۱ | ۵% | ۰ | ۰% |
| ویتامین ای (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% | ۰.۱۱ | ۰% |
| ویتامین کا (میکروگرم) | ۰ | ۰% | ۰.۶ | ۰% |
| الکترولیت‌ها | ||||
| سدیم (میلی‌گرم) | ۱۹ | ۱% | ۰ | ۰% |
| پتاسیم (میلی‌گرم) | ۱۹ | ۰% | ۰ | ۰% |
| مواد معدنی | ||||
| کلسیم (میلی‌گرم) | ۱۸۸ | ۱۴% | ۱ | ۰% |
| مس (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| آهن (میلی‌گرم) | ۰.۳ | ۲% | ۰.۵ | ۰% |
| منیزیم (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| فسفر (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| سلنیوم (میکروگرم) | ۰ | ۰% | ۰ | ۰% |
| روی (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% | ۰.۰۲ | ۰% |
طبق داده‌های جدول، روغن نارگیل پرکالری و پرچرب است و با این‌که چربی‌های مفیدی دارد اما در مصرف آن نباید افراط کرد و باید محتاط بود. برای مثال، اگر در یک وعده غذایی خاص از روغن نارگیل استفاده می‌کنید، شاید لازم باشد که سایر روغن‌ها و خوراکی‌های چرب را از آن وعده حذف کنید. شیر نارگیل بسته به میزان غلظتش درصد چربی متفاوتی دارد. شیر غلیظ نارگیل ممکن است تا ۵۰ درصد چربی داشته باشد. شاید لازم باشد که مجددا نکات مندرج در بخش «مقایسه آب نارگیل، شیر نارگیل، روغن نارگیل و میوه نارگیل» را مرور کنید.
نحوه نگهداری نارگیل
نارگیل، هم به‌صورت تازه و رسیده (حاوی میوه و آب نارگیل) و هم به‌صورت خشک عرضه می‌شود. محصولات طبیعی دیگری مثل پودر نارگیل، شیر بسته‌بندی شده نارگیل و روغن نارگیل نیز از آن استخراج می‌شود. نارگیل میوه بسیار مقاومی است. نارگیل خشک باپوست را می‌توان ماه‌ها در جای خنک، خشک و بدون رطوبت نگه داشت. اما نارگیل تازه پوست گرفته‌شده و برش خورده خیلی زود و طی چند ساعت در دمای اتاق خراب می‌شود. لذا یا باید آن‌را در یخچال نگه دارید و یا سریع‌تر آن‌را مصرف کنید. آب و میوه نارگیل قندهای ساده‌ای دارند که قارچ‌ها و باکتری‌های مضر و مهاجم را جذب می‌کنند. پس میوه خام نارگیل را اگر برش زده‌اید حتما در یخچال نگه دارید تا فاسد نشود.
مطالب مشابه: خواص میوه‌ها، سبزی‌ها و خوراکی‌ها
عالی بود مطلبتون