خواص تمشک سیاه و قرمز: تمشک ویتامین‌ها و مواد معدنی متعددی دارد اما کم‌کالری و کم‌چرب است، لذا برای کسانی که می‌خواهند وزن کم کنند، میوه مناسبی است. حدود ۸۶ درصد جرم تمشک را آب تشکیل می‌دهد. تمشک قرمز و تمشک سیاه گونه‌های رایج‌تر این میوه‌اند، اما گونه‌های دیگری از آن به‌رنگ زرد و بنفش را نیز می‌توان یافت. تمشک سیاه خاصیت آنتی‌اکسیدانی بیشتری دارد و برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند که تمشک سیاه برای مقابله با سرطان‌ها موثر است. در این مقاله، خواص تمشک سیاه و قرمز و و به‌طور کلی تمشک بررسی و سپس جدول ارزش غذایی آن ارائه می‌شود.
تمشک درفرهنگ غذایی ایران
برخی از خوراکی‌هایی که با تمشک تهیه می‌شوند:
خواص تمشک در طب سنتی ایرانی
به‌نوشته وب‌سایت طبایع، طبع تمشک سرد و خشک است. تمشک معده و روده‌ها را تقویت می‌کند و برای رفع ترشی و نفخ معده و صدای شکم سودمند است. ضمنا تمشک به بند آوردن خونریزی داخلی کمک می‌کند. جویدن تمشک نیز برای رفع بیماری‌های دهان و دندان و رفع بوی بد دهان موثر است. تمشک چون حرارت درونی را تسکین می‌دهد، برای مبتلایان به بیماری‌هایی مانند آبله مرغان و سرخک مفید است. شکر سرخ از مصلحات تمشک است.
در مصرف تمشک نباید افراط کرد، زیرا برای کلیه‌ها مناسب نیست (ماخذ).
کوتاه درباره خواص تمشک سیاه و قرمز
- تمشک کم‌کالری و کم‌چرب است اما فیبر و آنتیاکسیدانهای فراوانی دارد. صدگرم تمشک ۶.۵ گرم فیبر دارد.
- تمشک ترکیباتی مانند آنتوسیانین، اسید الاژیک، کوئرستین، اسید گالیک، سیانیدین، پلارگونیدین و کاتچین دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که این ترکیبات آنتی‌اکسیدان می‌توانند در درمان سرطان و جلوگیری از پیری، التهاب و زوال عصبی موثر باشند.
- زیلیتول نوعی ماده قندی کم‌کالری است که از تمشک استخراج می‌شود. یک قاشق چای‌خوری زیلیتول، تنها ۹.۶ کیلوکالری انرژی تولید می‌کند. زیلیتول چون آهسته‌تر از قند معمولی جذب خون می‌شود، شاخص قند خون را افزایش نمی‌دهد. لذا بیماران دیابتی می‌توانند برای تنظیم نوسانات شدید شاخص قند خون‌شان از زیلیتول بهره بگیرند.
- تمشک تازه منبع خوب ویتامین ث است. ویتامین ث آنتی‌اکسیدان طبیعی است. صد گرم تمشک ۲۶.۲ میلی‌گرم ویتامین ث دارد. میوه‌هایی که ویتامین ث دارند، مقاومت بدن را در برابر عفونت‌ها افزایش می‌دهند و با التهاب و رادیکال‌های آزاد مضر خون مقابله می‌کنند.
- تمشک ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان دیگری مثل ویتامین آ و ویتامین ای نیز دارد. از سایر آنتیاکسیدانهای طبیعی نیز اندکی در آن یافت می‌شود که زآگزانتین و بتا کاروتن از آن جمله‌اند. این ترکیبات با رادیکال‌های آزاد مقابله می‌کنند و برای مقابله با پیری و بیماری‌های مختلف، موثرند.
- تمشک مواد معدنی مثل پتاسیم، منگنز، مس، آهن و منیزیم دارد. پتاسیم از ترکیبات مهم سلولی است که نرخ تپش قلب و فشار خون را تنظیم می‌کند و مس در تولید گلبول‌های قرمز خون نقش مهمی دارد.
- ویتامین کا و ویتامین‌های گروه ب نیز در تمشک یافت می‌شوند. تمشک منبع خوبی برای تامین ویتامین ب۶، نیاسین، ریبوفلاوین و اسید فولیک است. این ویتامین‌ها به سوخت‌وساز هیدروکربن‌ها، پروتئین و چربی‌ها کمک می‌کنند.
در ادامه، برخی از خواص تمشک سیاه و قرمز و به‌طور کلی تمشک، کمی بیشتر توضیح داده می‌شوند.
خواص آنتی‌اکسیدانی تمشک برای مقابله با دیابت و عفونت‌های میکروبی
تمشک آنتیاکسیدانهای فراوانی دارد که آنتوسیانین‌ها از آن جمله‌اند. تحقیقات نشان داده‌اند که آنتوسیانین‌ها می‌توانند خطر ابتلا به چند نوع بیماری از جمله دیابت و عفونت‌های میکروبی و بیماری‌های متابولیک را کاهش دهند. این ترکیبات برای بینایی و نیز محافظت از سلول‌های عصبی نیز مفیدند.
خواص تمشک (سیاه و قرمز و…) برای کاهش وزن
تمشک فیبر خوراکی و منگنز چشم‌گیری دارد اما قند، چربی و کربوهیدرات‌های آن اندک است. فیبر ضمن ایجاد حالت سیری در فرد، حرکات روده را تنظیم می‌کند. منگنز نیز سوخت‌وساز را افزایش می‌دهد و به سوزاندن چربی کمک می‌کند.
خواص تمشک سیاه و قرمز برای پوست
برخی پژوهش‌ها از رابطه بین مصرف تمشک و رفع مشکلات پوستی حکایت دارند. تمشک قرمز آثار ناشی از پرتوهای مضر فرابنفش بر پوست را کاهش می‌دهد. تمشک سیاه نیز شاید التهاب و خارش‌های ناشی از حساسیت‌های پوستی را بکاهد.
تمشک و مقابله با تباهی لکه زرد شبکیه چشم
ویتامین ث و آنتوسیانین‌های موجود در تمشک برای بینایی مفیدند. ترکیبات فنولی مثل آنتوسیانین‌های موجود در تمشک سیاه می‌توانند بینایی و دید در شب را ارتقا و خستگی چشم را کاهش دهند و از تباهی لکه زرد شبکیه چشم جلوگیری کنند. ویتامین ث از مواد مغذی ضروری برای جلوگیری از بیماری‌های چشمی و تباهی لکه زرد شبکیه چشم است.
خواص تمشک سیاه و قرمز در جلوگیری از عفونت
آنتوسیانین‌های موجود در تمشک خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی کم‌نظیری دارند. تمشک سیاه حاوی اسید الاژیک و ترکیباتی است که بدن را از عوامل مضر و عفونت‌زا محافظت می‌کند.
خواص تمشک در تقویت سیستم ایمنی
تمشک برای سیستم ایمنی مفید است، زیرا آنتیاکسیدانهای موثر و ترکیبات گیاهی خاصی دارد که سیستم ایمنی را تقویت و کمک می‌کند تا بدن با بیماری‌ها مقابله کند.
جدول ارزش غذایی و خواص تمشک
این جدول، ارزش غذایی ۱۰۰ گرم تمشک خام را نشان می‌دهد. ستون سوم جدول، نشان می‌دهد که با خوردن ۱۰۰ گرم تمشک خام چند درصد از نیاز روزانه انسان به مواد مغذی مختلف تامین می‌شود. این درصدها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تعیین شده‌اند. غذالند، توصیه‌های این سازمان را تایید یا رد نمی‌کند. این درصدها در جدول درج شده‌اند تا میزان مواد مغذی موجود در تمشک بهتر درک شود.
| ارزش غذایی | ۱۰۰ گرم تمشک خام | سهم تمشک از تامین نیاز روزانه |
| انرژی (کیلوکالری) | ۵۲ | ۲.۵% |
| کربوهیدرات‌ها (گرم) | ۱۱.۹۴ | ۹% |
| پروتئین (گرم) | ۱.۲ | ۲% |
| چربی کل (گرم) | ۰.۶۵ | ۳% |
| کلسترول (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% |
| فیبر خوراکی (گرم) | ۶.۵ | ۱۶% |
| ویتامین‌ها | ||
| ب۹ / فولات‌ها (میکروگرم) | ۲۱ | ۵% |
| ب۳ / نیاسین (میلی گرم) | ۰.۵۹۸ | ۴% |
| ب۵ / اسید پانتوتنیک (میلی‌گرم) | ۰.۳۲۹ | ۷% |
| ب۶ / پیریدوکسین (میلی‌گرم) | ۰.۵۵ | ۴% |
| ب۲ / ریبوفلاوین (میلی‌گرم) | ۰.۰۳۸ | ۳% |
| ب۱ / تیامین (میلی‌گرم) | ۰.۰۳۲ | ۳% |
| ویتامین آ (میکروگرم) | ۲ | ۱% |
| ویتامین ث (میلی‌گرم) | ۲۶.۲ | ۴۷% |
| ویتامین ای (میلی‌گرم) | ۱.۴۲ | ۹% |
| ویتامین کا (میکروگرم) | ۷.۸ | ۶.۵% |
| الکترولیت‌ها | ||
| سدیم (میلی‌گرم) | ۱ | ۰% |
| پتاسیم (میلی‌گرم) | ۱۵۱ | ۳% |
| مواد معدنی | ||
| کلسیم (میلی‌گرم) | ۲۵ | ۲.۵% |
| مس (میکروگرم) | ۹۰ | ۱۰% |
| آهن (میلی‌گرم) | ۰.۶۹ | ۸.۵% |
| منیزیم (میلی‌گرم) | ۲۲ | ۵.۵% |
| منگنز (میلی‌گرم) | ۰.۶۷۰ | ۲۹% |
| فسفر (میلی‌گرم) | ۲۹ | ۴% |
| روی (میلی‌گرم) | ۰.۴۲ | ۴% |
نحوه نگهداری تمشک
تمشک در دمای عادی یا جلوی آفتاب زود پلاسیده می‌شود، پس به‌اندازه خرید کنید تا زودتر خورده شوند. تمشک یک تا دو روز در یخچال تازه می‌ماند.
هشدار: تمشک در برخی افراد حساسیت‌های جدی ایجاد می‌کند. برافروختگی و سرخی دهان و لب‌ها و زبان، اگزما، کهیر، خارش پوست، سردرد، آب‌ریزش بینی، خارش چشم، دل‌پیچه در معده و روده، افسردگی و بی‌خوابی از جمله رایج‌ترین نشانه‌های حساسیت به تمشک است. افرادی که به میوه‌هایی مثل تمشک حساسیت دارند، در مصرف آن‌ها محتاط باشند و یا از آن‌ها بپرهیزند.
مطالب مشابه: خواص میوه‌‌ها، سبزی‌ها و خوراکی‌ها